Zespół Szkół w Birczy

 Założenia ogólne

Kodeks etyczny jest zbiorem zasad służących pracownikowi pomocą przy rozstrzyganiu problemów etycznych jego zawodu.

Kodeks jest wyrazem przekonania, że działania nauczyciela lub pracownika niepedagogicznego wobec jego odbiorców, uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów, podejmowane w ramach jego czynności zawodowych, mają szczególny wymiar etyczny wynikający z roli społecznej pracownika oświaty.

Społeczna rola tych zawodów wynika z wpływu, jaki mogą wywierać na życie innych ludzi i ze społecznych oczekiwań wobec przedstawicieli zawodu, szczególnie nauczycielskiego:

•  jako profesjonalista pracujący w osobistych relacjach z uczniami i ich rodzicami, jest odpowiedzialny za charakter i skutki wpływu wynikające z tych relacji;
•  jako dysponent dóbr edukacyjnych nauczyciel ponosi odpowiedzialność za sprawiedliwy dostęp do możliwości rozwojowych pozostających w jego dyspozycji;
• jako reprezentant świata dorosłych wobec dzieci i młodzieży, bierze na siebie odpowiedzialność za przekazywanie dzieciom i uczniom wartości, norm życia społecznego i wiedzy delegującej go społeczności.

Wyliczone pola odpowiedzialności decydują o znaczeniu przestrzegania zasad etyki zawodowej w pracy pracowników oświaty i stanowią podstawę dla stawiania im szczególnych wymagań etycznych.

Naczelną wartością dla pracownika oświaty jest dobro ucznia. Celem jego działalności profesjonalnej jest wspieranie ucznia we wszechstronnym rozwoju osobistym: fizycznym, emocjonalnym, intelektualnym, duchowym oraz społecznym.

W pracy zawodowej  kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także fundamentalnymi wartościami humanistycznymi zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka, zwłaszcza godnością człowieka jako osoby, jego podmiotowością, autonomią i prawem do nieskrępowanego rozwoju.

                W skład Kodeksu etyki nauczycieli i pracowników niepedagogicznych Zespołu Szkół w Birczy wchodzą:

• Kodeks etyki nauczycieli oraz
• Kodeks etyki pracowników administracji i obsługi .

Kodeks etyki nauczycieli

§1

W zakresie przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania w Zespole Szkół w Birczy nauczyciele postępują zgodnie z:

a) Ustawą z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo Oświatowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. , poz. 1082 z późn. zm.) - preambuła, art.1,

b) Ustawą z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. , poz. 1915 z późn. zm.) - preambuła, art.1 oraz

c) Ustawą z dnia 26 stycznia 1982 roku - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1762 z późn. zm.):  art.6, art.9, art.15, art.26, art.75 - 85z. 
W art. 9 ust. 1 pkt 2 KN określa się, iż stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która przestrzega podstawowe zasady moralne. Do wartości etycznych odwołuje się art.6 pkt 1-5 KN. O postępowaniu w sytuacji "uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6." mówi rozdział 10 (art. 75-85z) KN.

§2

Spośród zasad etycznych na szczególną uwagę zasługują następujące:

1. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem ich godności osobistej.
2. Nauczyciel respektuje prawa ucznia jako osoby ludzkiej i dokłada starań, aby były one znane oraz właściwie chronione i realizowane w jego miejscu pracy. W szczególności nauczyciel respektuje i chroni prawa ucznia i jego rodziców lub opiekunów do kierowania się własnym systemem wartości, dokonywania własnych wyborów, oraz prawo do intymności.
3. Nauczyciel w swoim postępowaniu wobec ucznia i jego rodziców (opiekunów) kieruje się zasadą niezbywalności ich praw, co oznacza, że nikomu nie wolno ich zawiesić, unieważnić lub uzależniać ich stosowania od postaw i zachowań ucznia lub jakichkolwiek innych okoliczności.
4. Nauczyciel rzetelnie realizuje zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
5. Pedagodzy wspierają każdego ucznia w jego rozwoju, jednocześnie dążąc do pełni własnego rozwoju osobowego.
6. Nauczyciel dba o utrzymanie możliwie najwyższego poziomu swej pracy, bez względu na jakiekolwiek indywidualne cechy uczniów i ich rodziców, czy też na jego osobisty do nich stosunek. Nauczyciel jest szczególnie odpowiedzialny za to, aby cechy różnicujące odbiorców jego działań, takie jak rasa, narodowość, światopogląd i system wartości, pozycja społeczna, sytuacja materialna, poglądy polityczne, a także stosunek do szkoły i edukacji oraz charakter problemów wychowawczych – w żaden sposób nie pociągały za sobą dyskryminacji tych osób w środowisku szkoły i w dostępie do dóbr edukacyjnych.
7. W pracy z uczniem małoletnim nauczyciel kieruje się przede wszystkim zasadą jego dobra. Współpracując z instytucjami  lub osobami dorosłymi decydującymi o małoletnim uczniu, nie powinien podejmować działań wbrew tej zasadzie. W przypadku naruszenia przez instytucję lub osoby dorosłe praw lub dóbr małoletniego nauczyciel powinien odstąpić od współpracy z tymi instytucjami i osobami i bronić praw i dóbr małoletniego.
8. Nauczyciel kształci i wychowuje młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu  Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka.
9. Nauczyciel dokłada starań, aby jak najlepiej poznać problemy, możliwości i inne uwarunkowania ucznia i aby najtrafniej jak to możliwe dostosowywać cele i metody swoich działań do jego indywidualnych potrzeb i możliwości. Nauczyciel nie może dopuszczać do dyskryminowania ucznia w dostępie do dóbr edukacyjnych z powodu jego indywidualnych uwarunkowań.

10. Nauczyciel powinien zrozumiale przekazywać uczniowi i jego rodzicom lub opiekunom wiedzę o tym, jak rozpoznaje jego sytuację i problemy oraz informować o celach swoich działań wychowawczych i dydaktycznych, stosowanych metodach, wynikach i ocenach uzyskiwanych przez ucznia oraz sposobach ich udostępnienia. Nauczyciel stara się uzyskać zrozumienie odbiorców dla przekazywanych informacji i akceptację dla planowanych działań.

11. Nauczyciel nie może wykorzystywać swojej pozycji dla osiągania kosztem ucznia i jego rodziców lub opiekunów korzyści osobistych. W trosce o godność zawodu nauczyciel jest szczególnie odpowiedzialny za to, aby rozpoznawać i eliminować wszelkie sytuacje, które mogą być przez ucznia lub inne osoby interpretowane jako korupcyjne.

12. Dla utrzymania właściwego poziomu swojej pracy wychowawczej i dydaktycznej nauczyciel staje niekiedy przed koniecznością poznawania osobistych, poufnych informacji dotyczących jego odbiorców. Nauczyciel jest świadom szczególnej odpowiedzialności wynikającej z posiadania tego rodzaju wiedzy i dąży do ich uzyskania jedynie w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla wykonywania jego czynności zawodowych.

13. Nauczyciela obowiązuje przestrzeganie tajemnicy zawodowej obejmującej informacje o osobistych sprawach jego odbiorców. Ujawnienie wiadomości objętych tajemnicą zawodową jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy:

• zachowanie tajemnicy może doprowadzić w przyszłości do poważnego zagrożenia czyjegoś bezpieczeństwa lub innych dóbr osobistych;
• zachowanie tajemnicy może prowadzić w przyszłości do naruszenia prawa;
• ujawnienie poufnych informacji innemu nauczycielowi lub zespołowi nauczycielskiemu jest niezbędne dla zapewnienia odpowiedniej skuteczności oddziaływań dydaktyczno – wychowawczych;
• ujawnienie poufnych informacji innemu specjaliści spoza zawodu nauczycielskiego umożliwi świadczenie uczniowi niezbędnej mu profesjonalnej pomocy.

14. Nauczyciel jest odpowiedzialny za kształtowanie konstruktywnych, umożliwiających systematyczną współpracę relacji z rodzicami ucznia, respektuje ich prawa rodzicielskie oraz ich prawo do informacji i konsultacji.

15. W trosce o prestiż i profesjonalny poziom środowiska nauczycielskiego nauczyciel dokłada starań o przejrzystość działań i procedur środowiska i zespołu nauczycielskiego w swoim miejscu pracy wobec otoczenia społecznego.

16. Nauczyciel rozumie znaczenie pracy zespołowej dla skuteczności i spójności oddziaływań wychowawczo – dydaktycznych, bierze na siebie odpowiedzialność za właściwą organizację i poziom tej pracy, przestrzega norm i standardów zespołu, w którym pracuje.

17. W relacjach ze współpracownikami nauczyciel kieruje się zasadą, że ocenianie 
i konstruktywna krytyka pracy i postępowania każdego nauczyciela jest ważnym narzędziem podwyższenia profesjonalnego poziomu całego środowiska. W swoich ocenach jest jednak zobowiązany powstrzymywać się od deprecjonowania kogokolwiek jako osoby i od używania własnych ocen do rozgrywek osobistych. Dbając o godność zawodu, nauczyciel powstrzymuje się od tego typu wypowiedzi w obecności innych osób.

18. Nauczyciel, który naruszył zasady etyki zawodowej powinien podjąć niezwłoczne działania mające na celu usunięcie skutków swojego postępowania i naprawienie powstałych szkód.

19. Nauczyciel powinien wymagać od innych nauczycieli nienagannego zachowania  i kierowania się zasadami etyki zawodowej.

20. Nauczyciel ma obowiązek reagować na fakty odstępstwa od zasad etyki zawodowej ze strony innych nauczycieli. W takich sytuacjach powinien dołożyć wszelkich starań, aby przekonać współpracownika do zmiany postępowania poprzez interwencję osobistą, odwoływanie się do pomocy innych nauczycieli lub zespołu nauczycielskiego.

21. Nauczyciel nie może akceptować warunków pracy, które ograniczają lub uniemożliwiają stosowanie zasad etyki zawodowej i ma obowiązek reagować, jeśli warunki pracy ograniczają lub uniemożliwiają stosowanie zasad etyki zawodowej przez niego lub jego współpracowników.

22. Nauczyciel powinien odstępować od działań zawodowych, jeżeli jego osobista sytuacja psychiczna lub fizyczna lub inne okoliczności mogą istotnie obniżyć jakość wykonywanej pracy.

23. Dla nauczyciela szczególną wartością jest godność zawodu rozumiana jako fundament zaufania i prestiżu środowiska zawodowego nauczycieli. Nauczyciel jest świadom, że każde naruszenie zasad etyki zawodowej podważa godność zawodową i może mieć negatywny wpływ nie tylko dla niego, ale i dla całego środowiska.

24. Nauczyciel zdaje sobie sprawę, że jego osobista postawa wobec wartości życia społecznego, norm prawnych, moralnych i obyczajowych są nierozerwalnie związane z godnością jego zawodu, co sprawia, że jest on szczególnie odpowiedzialny za przestrzeganie zasad etycznych w życiu prywatnym.

25. Dla zapewnienia jak najwyższego poziomu wykonywanej pracy, nauczyciel dokłada wszelkich starań, aby stale rozwijać swoją wiedzę, wrażliwość etyczną oraz umiejętności interpersonalne.

26. Ze względu na specyfikę zawodu, utrudniającą często obiektywny osąd własnych działań, nauczyciel jest osobiście odpowiedzialny za poddawanie swojej pracy systematycznemu nadzorowi poprzez hospitacje, superwizje i inne formy pracy zespołowej.

27. Nauczyciel w swojej praktyce zawodowej staje często przed sytuacjami, w których istotne wartości i zasady etyczne pozostają ze sobą w konflikcie i nie da się ich jednocześnie w pełni zrealizować. Nauczyciel nie unika rozstrzygania wynikających stąd dylematów moralnych, podejmuje decyzje kierując się własnym rozeznaniem, a ponadto ujawnia te dylematy oraz inicjuje pracę swojego środowiska nad ich rozstrzyganiem.

§3

Nauczyciele zobowiązani są przestrzegać Kodeksu Etyki i ponoszą odpowiedzialność za naruszenie jego zasad.

§4

Kodeks Etyki Nauczycieli Zespołu Szkół w Birczy wchodzi w życie z dniem podpisania.

 

  Kodeks etyki pracowników administracji i obsługi

 

§1

Kodeks Etyki pracowników administracji i obsługi zawiera podstawowe wartości jakimi powinni kierować się pracownicy zatrudnieni w Zespole Szkół w Birczy.  Wartości te wyrażają poszanowanie dla norm moralnych, sprawiedliwości, solidarności, równości i wolności.

§2

Spośród zasad etycznych, na szczególną uwagę zasługują następujące:

1. Pracownicy winni postrzegać swą pracę jako służbę publiczną, poprzez którą wykonują zadania na rzecz dobra wspólnego - państwa, prawa i społeczności.
2. Pracownicy winni wykonywać swą pracę w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, stosując zasady i procedury zapisane w szczególności w kodeksie postępowania administracyjnego oraz innych przepisach prawa powszechnego i miejscowego, a także 
   w wewnętrznych instrukcjach i zarządzeniach ustanowionych przez dyrektora szkoły.
3. Pracownicy winni kierować się zasadami uczciwości, honoru, szacunku i równego traktowania innych osób.
4. Pracownicy są zobowiązani do zachowania tajemnicy ustawowo chronionej, na zasadach określonych we właściwych przepisach.
5. Pracownicy powinni pogłębiać swoją wiedzę oraz doskonalić umiejętności zawodowe, poprzez uczestnictwo w różnych formach doskonalenia.
6. Pracownicy nie mogą w związku z wykonywanymi czynnościami służbowymi wykorzystywać stanowiska służbowego do załatwiania własnych interesów, prywatnych interesów osób trzecich oraz nie mogą czerpać żadnych korzyści materialnych w związku z zajmowanym stanowiskiem.
7. Pracownicy nie mogą wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z ich obowiązkami i mogły wywoływać podejrzenia o stronniczość, jakąkolwiek interesowność lub korupcję.
8. Pracownicy zachowują się godnie zarówno w miejscu pracy jak i poza nim, dbają o dobry wizerunek Zespołu Szkół w Birczy.
9. Pracownicy powinni być ubrani stosownie do powagi i charakteru wykonywanych obowiązków.
10. W kontaktach służbowych pracownicy powinni:

• być uprzejmi, lojalni i koleżeńscy; relacje ze współpracownikami powinny cechować się taktem, życzliwością i szacunkiem;
• współpracować ze sobą przy wykonywaniu obowiązków służbowych, służyć sobie pomocą oraz dzielić się swoim doświadczeniem i wiedzą;
• przedstawić bezpośrednio współpracownikowi wszelkie uwagi dotyczące dostrzeżonych u niego zaniedbań lub błędów w pracy; w sytuacji rażącego zaniedbania obowiązków lub zasad etyki pracownik zobowiązany jest do poinformowania o tym dyrektora szkoły;
• podejmować działania w obronie innego pracownika posądzonego o naruszenie obowiązków służbowych lub zasad etycznych, jeśli przekonani są o niesłusznym zarzucie wobec niego;
• unikać sytuacji konfliktowych, w szczególności wynikających z podziałów obowiązków.
• unikać rzeczywistych i potencjalnych konfliktów interesu i działań wymierzonych w powagę i autorytet bezpośredniego przełożonego; powinni wykonywać jego polecenia ze szczególną starannością, dobrą wolą i najlepszą wiedzą, o ile nie są sprzeczne z obowiązującymi przepisami.

11. W kontaktach z uczniami, rodzicami uczniów oraz innymi petentami, pracownicy powinni:

• być uprzejmi, pomocni oraz odnosić się z szacunkiem;
• wszelkie sprawy załatwiać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz wewnętrznymi instrukcjami i zarządzeniami.

§3

Pracownicy zobowiązani są przestrzegać Kodeksu Etyki i ponoszą odpowiedzialność za naruszenie jego zasad.

§4

Kodeks Etyki pracowników administracji i obsługi Zespołu Szkół w Birczy wchodzi w życie z dniem podpisania.

 

Stan na dzień 17 grudnia 2021 r.